Afscheid van Skyler
Langzaam duw ik de deur van de kofferbak omhoog. Skyler blaft en steekt zijn kop naar buiten. 'Rustig jongen', zeg ik zacht terwijl ik de bal in mijn broekzak stop. Onhandig springt hij uit de auto. Alsof er niets aan de hand is gaat hij voor me zitten.
Zijn onwetendheid doet pijn. Ik voel me een bewaarder die een terdoodveroordeelde voor de executie een laatste maal brengt. Alleen heb ik wél de keuze om het niet te doen.
Met tranen in mijn ogen kijk ik naar Skyler die wacht op de bal in mijn hand. Dankbaar om zijn eeuwige trouw sluit ik hem in mijn armen en geef hem een kus in zijn nek. Die geur. Dat warme lichaam. Onze vriendschap. Wat zal ik hem missen.
Een paar uur later.
'Is het zo ver?', vraag ik met een kloppend hart in mijn keel. De dierenarts knikt en prikt voorzichtig de naald van het tweede spuitje in zijn schouder. Skyler ligt op de grond tussen ons in. Zijn ogen zijn gesloten en zijn neus maakt een piepend geluid.
Hij heeft eindelijk rust, zeg ik tegen mezelf terwijl mijn vingers door de manen in zijn nek glijden. Voorzichtig buk ik voorover om Skyler een kus te geven. Het moment waar ik gister zo tegen op zag, wordt nu een moment dat ik koester. Stevig pak ik zijn hoofd vast. Zijn natte neus tegen de mijne. Zijn plakkerige lippen in mijn handpalmen. Zijn poot onder mijn knie.
Ik kijk naar Eric die een pluk vacht uit zijn nek knipt. 'Een herinnering', mompelt hij door zijn tranen heen. Ik wil hem troosten. Vastpakken. Zeggen dat alles goedkomt. Ik wil terug naar onze fijne momenten. Die eerste wandeling op de Albert Cuyp. De speelmomenten van Skyler met onze zoon.
Het lukt me niet. Ik raak afgeleid door het piepgeluid dat is verdwenen, en de hand van de dierenarts op mijn schouder.
Nog geen 10 minuten later lopen we arm in arm naar buiten. Eric kijkt me verslagen aan. Ook hij weet niet hoe we hier overheen komen.
Het is een jaar later en ik kan niet over Skyler praten zonder het droog te houden. Filmpjes van Skyler op mijn YouTube kanaal en zijn Facebook pagina heb ik maandenlang niet bezocht. Wanneer ik een hond voorbij zie lopen, raak ik overmand door jaloezie en schuldgevoelens. Het lukt me dit keer wel langs onze wandelroutes te rijden zonder meteen in tranen uit te barsten. En voor het eerst verschijnt er een lach op mijn gezicht wanneer ik naar zijn foto's kijk.
* * *
Wij hebben onze een fysiek gezonde Duitse herder reu op tweejarige leeftijd laten inslapen. Hij was agressief tegen mensen en honden. Het verdriet dat wij om Skyler hebben gehad gun ik niemand. Ik wil ons verhaal delen om anderen te waarschuwen.
Het ging al op jonge leeftijd mis
Een paar weken nadat we Skyler als Duitse Herder pup in huis kregen, werd al snel duidelijk dat er iets mis was. Hij beet een passerende vrouw op het strand en viel uit naar mensen die een paar meter verderop stonden te praten. Dit gedrag verergerde met de week. Skyler viel niet alleen honden en puppies aan, hij haalde ook uit naar kinderen. Mijn handpalm lag een keer open van de riem waar ik met alle macht aan trok toen Skyler een man van achter wilde bespringen.
We hadden hulp nodig. Niet alleen voor ons gezin, maar ook voor mensen om ons heen. Je wist namelijk nooit wanneer er iets ging gebeuren.
We deden er alles aan om Skyler te redden. In een jaar tijd schakelden we de hulp in van verschillende gedragstherapeuten, trainers en hondenscholen - waaronder een bekende. Zijn bloed werd onderzocht, ik las tientallen, voornamelijk Engelstalige boeken en artikelen op het web over hondengedrag- en taal. En n.a.v. een artikel over ‘schildklierproblemen en afwijkend gedrag’, kreeg Skyler een bloedonderzoek.
Ik schreef verslagen waarin ik mijn opvoed- en trainingsmethodes en mijn avonturen met Skyler bijhield. Deze mailde ik weer naar dierenartsen en fokkers – zelfs in België. Ik belde naar de dierenbescherming en het LICG en stuurde meerdere e-mails naar de rasvereniging.
Niemand kon en wilde ons helpen. Het ging om een fysiek gezonde hond met onverklaarbare ernstige agressieproblemen.
Video's van gerehabiliteerde honden – agressiever dan Skyler en afgenomen door de staat, gaven ons hoop
Dus ging ik aan de slag. Elke dag korte sessies van gehoorzaamheidsoefeningen op een afgelegen veld naast het bos. Een paar keer in de week speuren op een groot veld naast het industrieterrein. En socialiseren in het centrum, bouw- en tuincentra en op schoolpleinen.
We maakte lange wandelingen en lieten hem zwemmen. Dit gebeurde op plekken waar Skyler zich ontspannen voelde. Zijn opvoeding ging met geduld en respect, en er was altijd structuur. Voor even leek het weer goed te gaan. Maandenlang liep ik met een vrolijke en stabiele hond over straat. Totdat het weer mis ging. Dan trainde ik hem of we schakelden weer hulp in. Alles om Skyler stabiel te krijgen.
Skyler kreeg het label dominant
In de traditionele hondensport (IPO), werd zijn gedrag 'scherp' genoemd. Gedragstherapeuten noemden hem onzeker. En wanneer inzicht ontbrak, dan was er sprake van 'dominantie', of ‘agressieve dominantie’ en wij waren de oorzaak.
Zag je ons dan zou je Skyler een ideale gezinshond vinden. Hij was namelijk vertederend in zijn doen en laten. Hij werkte graag en luisterde goed naar instructies. Gefocust lette hij op de bal in mijn hand. Samen speurden we hele velden af. Zodra ik zei ‘Waar is het water?’, dan blafte hij hoog en maakte bokkensprongen terwijl hij naar het water rende. ‘Superhond hebben jullie’, werd er regelmatig tegen ons gezegd.
Op momenten dat het mis ging, viel hij agressief uit naar mensen en honden. Hier ging nooit een normale waarschuwing aan vooraf. De ene keer was hij aanhalig, de andere keer was hij bij dezelfde persoon of hond gevaarlijk.
Na zo'n episode zag hij er bang en verward uit en een groenkleurige waas bedekte zijn ogen. Dit duurde meestal een paar seconden. Daarna gaf hij een lik over mijn wang en draaide enthousiast zijn lichaam om me heen totdat hij aandacht kreeg.
Agressie heeft altijd een reden
Wij zagen een verwarde hond en gedrag dat niet verklaard kon worden. Gedrag dat ondanks trainingen, mentale uitdagingen, genoeg beweging en allerlei aanpassingen in-en-om het huis uiteindelijk niet verbeterde.
Het gedrag van Skyler kon niet verklaard worden. Agressie heeft namelijk altijd een reden. Dit was een probleem dat begon bij de fokker, en nog voor hij werd geboren.
Meerdere malen hebben we de fokker gevraagd of een pup uit deze bloedlijn écht wel bij ons gezin met een jong kind past. ‘Maak je geen zorgen’, was zijn antwoord. We hebben nooit aan hem getwijfeld. Zijn titel 'keurmeester' bij de VDH en jarenlange ervaring met Duitse herders gaf ons een goed gevoel. Er ging pas een alarm af toen hij onze e-mailberichten negeerde en geen tijd had voor een telefoongesprek. En wanneer er wel contact was, dan zei hij dat hij ons niet kon helpen.
Later kwamen wij er van de eigenaar van het zusje van Skyler achter dat alle pups met een paar weken oud bij hun moeder zijn weggehaald en afgezonderd, ver van de bewoonde wereld in een kennel leefde. Toen ik de fokker hiernaar vroeg was zijn antwoord dat de moederhond agressief was en dat dit normaal gedrag was. Dat de pups niet werden gesocialiseerd ontkende hij.
Onze vermoedens werden bevestigd
De laatste keer dat het misging met Skyler, was toen hij onze zoon aanviel. Ik was op de bank in slaap gevallen. Skyler lag 1,5 meter schuin tegenover me op de grond. Onze zoon kwam de trap af en liep naar me toe. Skyler stond op en rende naar onze zoon. Zijn neus drukte tegen zijn voorhoofd, zijn tanden waren ontbloot en hij gromde. Onze zoon was doodsbang en begon te huilen. Ik pakte Skyler bij zijn nek en trok hem weg. Een paar seconden later kwam hij met een kwispelende staart bij ons zitten. Vanaf dat moment wist ik dat het niet meer goed zou komen.
Na dit incident kwam ik een artikel tegen over idiopatische agressie - een term die wordt gebruikt wanneer het niet duidelijk is waar agressie vandaan komt. Skyler voldeed aan alle symptomen, en dit met ons vermoeden over de omstandigheden bij de fokker, werd door een gedragsbioloog aan de universiteit van Utrecht bevestigd.
Hieronder een gedeelte van haar verslag en prognose tot het besluit van euthanasie.
Mogelijke oorzaken en diagnose
De meest aannemelijke oorzaak voor het ontstaan van dit probleemgedrag is een combinatie van een genetische predispositie (eigenaren geven aan dat fokteef/broers en zusters ook probleemgedrag hebben) en een socialisatie deficiëntie. Dis in de vroege levensfase _de socialisatiefase van een hond loopt tussen de 31/2-12 wkn_ van het dier is onvoldoende invulling en ervaring mee gegeven om op een normale harmonieuze wijze met de leefomgeving met de mens om te gaan.
Normaliter moet elke pup in deze socialisatiefase aan veel verschillende omgevingservaringen en aan diverse sociale contexten worden blootgesteld en hiermee ook positieve ervaringen beleven. Zodoende zal de volwassen hond een relaxte ontspannen huishond kunnen worden, die goed met de mens en soortgenoten en de humane leefomgeving kan omgaan. Indien dit niet goed verloopt kan angst en angstagressie ontstaan naar gewone normale dingen in en uit het dagelijkse leven.
Het lijkt er sterk op dat Skyler geen goede socialisatie heeft gehad: moederdier niet altijd aanwezig, niet met regelmaat kinderen en vreemde mensen over de vloer bij de fokker, geen socialisatieprotocol, en bovendien opgegroeid in een schuur op een plek buitenaf. Dit zijn allen potentiele risicofactoren voor het kunnen ontstaan van socialisatie deficiënties.
Tot slot is agressie een zichzelf belonend gedrag, dus als agressie eenmaal als strategie wordt gehanteerd door een individuele hond om problemen op te lossen (bijv. zijn angst weg te nemen; stress te reduceren) dan is het risico groot dat deze gedragsuiting alleen maar vaker zal voorkomen in de toekomst, dus progressief gedragsprobleem.
Dit totaalbeeld maakt de conclusie dat agressie bij Skyler weliswaar een aanwijsbare oorzaak lijkt te hebben, zoals genoemd hierboven, de uitingsvorm van die agressie heeft echter een aantal volstrekt onvoorspelbare elementen in zich, als ook een onvoorspelbaarheid t.a.v. stimuli en contexten die dit gedrag kunnen triggeren. Dan wel het aanvalgedrag kan worden aangezet door een heel geringe stimulatie van ogenschijnlijk dagelijkse dingen en handelingen.
Medisch:
Eigen dierenarts heeft de hond compleet opgewerkt inclusief bloedonderzoek.
Geen bijzonderheden.
Analyse risicofactoren:
Hieronder geef ik in samenvatting aan in welk opzicht de agressievorm van Skyler als hoog risico aangerekend moet worden:
1) Skyler komt hoog in bij een uitval (grijpt naar nek; gaat tegen personen opstaan),
2) de onvoorspelbaarheid,
3) de zelfstandigheid van de acties/nauwelijks of geen steun zoeken bij de baas,
4) het snelle herstel na een agressief incident (lijkt niet onder de indruk_ maakt de onvoorspelbaarheid ook groter, want hij kan ook heel lief zijn, zelf een paar seconde na een uitval),
5) willekeurige slachtoffers (eigen mensen, vreemde mensen, kinderen)
6) willekeurige contexten (buiten, binnen),
7) geringe triggers nodig (feitelijk gewoon dagelijkse dingen kunnen een uitval ontlokken), 8) kind aanwezig in nabije leefomgeving van Skyler; het is een kind van 8 jaar, dus die neemt vriendjes mee naar huis, waardoor er steeds meer risicomomenten kunnen komen. Het kind is inmiddels bang voor Skyler. Opm: vooralsnog geen harde beet gegeven door ingrijpen van de eigenaresse (o.a. bij uitvallen naar haar zoon).
Risico is altijd aanwezig.
De huidige eigenaren hebben de hele leefomgeving voor deze hond geoptimaliseerd, Skyler had het niet beter kunnen treffen, en het is onwaarschijnlijk dat er een verbetering is te verwachten bij een andere eigenaar. Alles overwegende rest daarom helaas enkel het advies euthanasie.
We bespraken 4 mogelijkheden met de gedragsbioloog
1. Castratie. Er was 50% kans op verbetering bij agressief gedrag. Omdat het niet duidelijk was waar dit gedrag vandaan kwam en wat zijn onvoorspelbare gedrag triggerde, viel dit af.
2. Medicatie. De kans dat dit aanslaat tegen agressie is ongeveer 33%. Het gedrag kon zelfs erger worden, vooral in de eerste weken. Dit risico wilde wij niet nemen met kinderen in huis.
3. Training. Je kan niet trainen op onvoorspelbare agressie. Verder trainen had daarom geen zin. Wij wilden Skyler een waardig leven geven. Een muilkorf en afgezonderd leven in een kennel was voor ons geen optie.
4. Herplaatsing. Dit had alleen zin wanneer Skyler het beter kreeg bij een ander. En wat we niet wilden, was de verantwoording en het risico van bijtincidenten afschuiven naar een ander. Ook wilden we Skyler niet blootstellen aan nog meer stress.
Claudia maakte ons duidelijk dat er niet veel hoop was voor Skyler.
We kozen voor euthanasie
Een van de moeilijkste beslissingen van ons leven. De schuldgevoelens en de vragen die in me op kwamen zetten in mijn laatste momenten met Skyler waren overweldigend. Waarom deed ik niets nadat de fokker zei dat het agressieve gedrag van de moederhond normaal is? Wat als ik níét naar parken met onaangelijnde honden was gegaan?
Onze beslissing om Skyler in te laten slapen brak mijn hart, maar ik wist dat we er juist aan deden: voor de veiligheid van onze zoon, en voor de mensen om ons heen.
Na zijn dood
We ondernamen stappen tegen de fokker en schakelde een jurist in. In deze periode heb ik ook contact met twee andere kopers van onze fokker, die net als wij problemen met hem en hun hond hebben gehad.
We leverde het allemaal in bij onze jurist:
Een verklaring van de eigenaresse van de zus van Skyler;
Een verslag van een hondenschool;
Een verslag van een gedragstherapeut;
Een patiëntendossier van onze dierenarts;
Een onderbouwing van het besluit tot euthanasie;
Een uitdraai van de stambomen databank waarop wordt vermeld dat een pup uit het nest van Skyler herplaatst is;
Artikelen over hondenagressie en erfelijkheid;
En alle onkosten.
Na een paar maanden kregen we het aankoopbedrag van Skyler, en alle onkosten die we hadden gemaakt, terug van onze rechtsbijstand. Het was een kleine overwinning die helemaal niet als overwinning aanvoelde. Onze fokker wist hier namelijk niets van af en is nooit ter verantwoording geroepen.
Liefde en toeweiding zijn niet altijd genoeg
We hebben te maken gehad met trainers en dierenartsen die geloven dat een harde hand de oplossing is (Skyler werd er alleen maar bang van), hondeneigenaren die denken dat ze verstand van honden hebben omdat ze er al jaren een hebben, trainers en gedragstherapeuten die ervan overtuigd zijn dat zo lang je respect van je hond verdient, het allemaal wel goed komt.
Ik heb nooit in een harde hand geloofd. En ik weet nu ook dat je niet alles met liefde en training kunt oplossen. Soms wordt een hond nou eenmaal met de verkeerde genen geboren, of er is sprake van een geestelijke ziekte of trauma. Het gedragsprobleem is dan zo heftig, dat je een hond moet laten gaan.
Voor ons was dit een moeilijke keuze, want naast het verdriet dat we hadden om Skyler kregen we ook te maken met de vraag: Waarom zou je een lichamelijk gezonde jonge hond laten inslapen? We vinden nog steeds dat we Skyler hebben behoed voor een leven vol met stress en onderdrukking.
Wij hebben veel van Skyler geleerd
De gedachte aan Skyler, en dat ik hem niet kon helpen maakt me nog steeds verdrietig. De omgeving bij de fokker, zijn genen, een agressieve moeder. Het zat hem allemaal tegen. Skyler was een hond waar ik nachten van heb wakker gelegen. Een hond die ons het leven onmogelijk maakte. Een hond waar ik zielsveel van hield. Skyler was vooral een hond die ons mooie momenten heeft gegeven en veel heeft geleerd.
Ik weet nu dat luisteren naar je hond, met geduld en respect, en inzicht hebben in jezelf als opvoeder, belangrijk is voor een gezonde relatie met je hond. Met Skyler had ik zo'n relatie. Ik leerde Skyler vertrouwen te krijgen in zijn omgeving, Skyler leerde mij een betere hondenbaas te zijn.
Skyler was zachtmoedig en intelligent, gehoorzaam en trouw. Nooit week hij van onze zijde. En zo blijven wij hem altijd herinneren.
Voor hondeneigenaren:
Dit is voor hondeneigenaren met een reactieve hond en ook deze.
Dit is voor hondeneigenaren met een stabiele hond
